Lúc còn sinh thời, Bác Hồ đã dạy “Cán bộ đảng viên phải là người đầy tớ trung thành của nhân dân”. Những gì Bác dạy là việc làm thiết thực cho công cuộc xây dựng đất nước hiện nay, khi đội ngũ cán bộ công chức phải hoàn thành trách nhiệm phục vụ nhân dân được no ấm và hạnh phúc. Người dân làm ra của cải và đóng thuế cho Nhà nước, người cán bộ, công chức hưởng lương từ chính của người dân, trong cơ chế hiện nay người công chức đã không còn “dân cần quan trễ” hay “xin – cho”. Chính sách của Đảng, Nhà nước đã phân định rõ và chỉ đạo từ Trung ương đến địa phương thực hiện “cải cách hành chính”, nhằm loại bỏ phiền hà, nhũng nhiễu đến nhân dân. Quận 1 là một Quận tiên phong tiêu biểu trong công tác cải cách hành chính của Chính phủ cho đến ngày hôm nay.
Gọn nhẹ bộ máy.
Trước năm 1989, bộ máy Ủy ban nhân dân Quận gồm 24 phòng ban. Qua nhiều lần sắp xếp theo hướng gọn nhẹ, nay chỉ còn 14 phòng ban tham mưu với tổng số 222 cán bộ công chức. Quận 1 hiện có 10 phường, là một trong ba quận đầu tiên được chọn làm thí điểm công tác cải cách hành chính tại thành phố Hồ Chí Minh. Sau hơn 10 năm triển khai thực hiện, đến nay Quận 1 là đơn vị tiêu biểu của cả nước về công tác cải cách hành chính. Các quận – huyện – tỉnh thành trong nước đã đến Quận 1 học tập kinh nghiệm và các đoàn lãnh đạo một số nước trong khu vực như Lào, Campuchia, Bhutan… khi đến tham quan Thành phố cũng không quên đến Quận 1 tìm hiểu, học hỏi những cách làm hay đem về áp dụng vào công cuộc quản lý Nhà nước ở đất nước mình.
Một cửa một dấu.
Từ năm 1993, Quận đã xây dựng thí điểm mô hình “Một cửa, một dấu” và từng bước triển khai các quy trình cải cách hành chính, đến nay là đơn vị tiên phong trong thực hiện hiệu quả cơ chế một cửa, một cửa liên thông toàn thành phố. Trong quá trình thực thi, thường xuyên đúc kết kinh nghiệm, hoàn thiện, nâng cao chất lượng mô hình cho phù hợp với thực tiễn, theo hướng giảm thiểu phiền hà cho công dân và tổ chức. Các quy trình, thành phần hồ sơ luôn được niêm yết công khai tại nơi tiếp nhận và trả kết quả tại UBND Quận và 10 phường, thái độ phục vụ của cán bộ công chức luôn vui vẻ, nhiệt tình, trách nhiệm. Bên cạnh đó, Quận 1 phân định rõ thực hiện chức năng quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực kinh tế – xã hội và chức năng cung ứng dịch vụ công cho công dân. Xây dựng quy chế tổ chức, hoạt động các phòng ban theo mô hình mới. Trang bị cơ sở vật chất, trang thiết bị, triển khai ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình hoạt động, đã đạt được những kết quả khả quan, góp phần ngăn chặn tệ quan liêu, nhũng nhiễu, từng bước xóa bỏ cơ chế “xin – cho”, tạo một diện mạo mới về hình ảnh cơ quan hành chính Nhà nước đối với công dân, tổ chức, góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế, xã hội trong giai đoạn đổi mới hiện nay.
Áp dụng công nghệ thông tin
Hiện nay, Quận 1 chú trọng việc ứng dụng các chương trình phần mềm liên thông giữa các đơn vị liên quan để luân chuyển dữ liệu quản lý, giúp giảm số lần đi lại, tiết kiệm chi phí, thời gian cho người dân, doanh nghiệp và cơ quan nhà nước, ứng dụng ISO. Xây dựng và triển khai kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức hàng năm, chỉnh trang, hiện đại hóa công sở…
Việc ứng dụng phần mềm liên thông về quản lý hộ tịch (Phòng Tư pháp, UBND 10 phường, Sở Tư pháp), quản lý xử lý vi phạm hành chính (UBND phường, Thanh tra xây dựng), phần mềm phối hợp giải quyết công việc giữa các phòng ban, đơn vị. Phần mềm liên thông giữa Chi cục thuế với Phòng Kinh tế đã giúp quy trình đăng ký thuế chỉ diễn ra trong vòng 30 phút thay vì 10 ngày như quy định cho phép, đẩy nhanh tiến độ cấp mã số thuế để đưa hộ kinh doanh vào quản lý thuế, mã số thuế được cấp ngay trong ngày. Kiểm soát được các hộ đã có Chứng nhận đăng ký kinh doanh nhưng chưa thực hiện nghĩa vụ thuế để mời đóng thuế, tránh tình trạng xử phạt vi phạm hành chính. Lãnh đạo các ngành chức năng có thể giám sát được việc thực hiện công việc, thái độ đối với người dân của bộ phận đăng ký thuế. Phần mềm liên thông giữa Chi cục thuế với phòng Tài nguyên và Môi trường trong quá trình cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, giúp giảm thời gian, chi phí đi lại cho cá nhân, hộ gia đình. Việc cập nhật dữ liệu từ Phòng Tài nguyên và Môi trường được thực hiện hằng ngày, sau khi cán bộ thuế kiểm tra thông tin và cá nhân, tổ chức ký tên xác nhận và thực hiện nghĩa vụ tài chính ngay tại Chi cục thuế.
Trang bị hệ thống phát số điện tử nhằm tạo sự công bằng trong thứ tự giải quyết tiếp nhận hồ sơ. Có hệ thống camera và thu âm tự động để ghi nhận và giám sát quá trình trao đổi thông tin, hướng dẫn của cán bộ, công chức với khách hàng. Ứng dụng các phần mềm liên thông phục vụ tác nghiệp tiếp nhận hồ sơ, chuyển xử lý và trả kết quả giải quyết, đồng thời phục vụ yêu cầu theo dõi, kiểm soát của lãnh đạo. Khuyến khích người dân, doanh nghiệp thực hiện đăng ký giao dịch hành chính qua mạng trực tuyến ở các loại việc đã triển khai như: đăng ký kinh doanh hộ kinh doanh, đăng ký cấp bản sao hộ tịch, đăng ký khai trình sử dụng lao động. Ngoài ra, mở rộng thêm dịch vụ hành chính đăng ký qua mạng ở đầu việc đăng ký thay đổi, bổ sung nội dung kinh doanh của hộ kinh doanh.
Thực hiện việc xin lỗi
Là một Quận đầu tiên chỉ đạo cho Trưởng các phòng ban, đơn vị và Chủ tịch các phường phải trực tiếp xin lỗi, giải thích và có văn bản trả lời cho công dân, doanh nghiệp nếu hồ sơ hành chính không được giải quyết đúng hẹn. Tại 10 phường, hồ sơ hành chính được giải quyết 100% trong ngày. Giải quyết hồ sơ và trả kết quả trước hẹn đạt tỷ lệ từ 20% đến 40% số hồ sơ được giải quyết và đảm bảo giải quyết đúng hẹn. Rút ngắn từ 2 đến 4 ngày làm việc khi xác nhận đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, đảm bảo thời gian niêm yết 5 ngày theo quy định.
Hiện nay, Quận 1 phấn đấu là nơi giải quyết hồ sơ hành chính thân thiện, luôn có nụ cười công chức khi giao tiếp với mọi người và các tổ chức khi đến giao dịch hành chính tại đây.